Luisteren
Veel ouders klagen dat hun kinderen niet naar hen luisteren. Maar… luisteren wij ouders wel echt naar onze kinderen? Ouders hebben de neiging om het volgende te doen:
Reageren en corrigeren: zo praat je niet tegen mij. Waarom ben je niet wat positiever, dankbaarder of heb je meer respect. Zo hoor je je niet te voelen. Waarom kan je niet anders zijn – meer als je zus of broer?
Repareren en oplossen: Misschien als je dit doet… dan… (Misschien als je wat vriendelijker zou zijn, had je meer vrienden). Ik praat wel met je leraar (of de moeder van je vriendje). Voel je maar niet naar.
Tools om beter te luisteren
- Bevestig hun gevoelens. Ik kan zien dat dit je erg raakt. Je ziet er echt verdrietig, boos, gekwetst uit.
- Stel nieuwsgierigheidsvragen: wat gebeurde er? Wil je het er over hebben?
- Ga er wat dieper op in: Nog iets? Is er nog meer?
- Luister met gesloten lippen: Hamm
- Heb vertrouwen in je kind: Weet dat je kind meestal alleen een luisterend oor nodig heeft zodat het zich kan uiten en zelf tot een oplossing kan komen. Hierdoor ontwikkelt je kind veerkracht (Ik kan met de ups en downs van het leven omgaan) en capaciteiten (Ik kan zelf oplossingen bedenken).
Dieper leren
Er zijn veel niveaus van luisteren. Als ouders klagen dat peuters niet luisteren is dat niet helemaal waar. Ten eerste is wat ouders echt bedoelen: “Mijn kind is niet gehoorzaam” of: “Dit kind weet wel beter”. Ze hebben gelijk over de eerste, (peuters en kleuters luisteren zelden) maar hebben het fout over de laatste (kinderen onder de zes weten niet beter op het niveau wat de ouders verwachten). Ze ‘weten’ misschien op een eenvoudig niveau de gezinsregels, maar niet op een dieper niveau wat om moraliteit, beoordelingsvermogen en verantwoordelijkheid vraagt, wat zich pas tegen de acht jaar ontwikkelt. Dus veel kinderen worden gestraft omdat ze nog niet het ontwikkelingsniveau hebben dat ouders van hen verwachten.
Leren is een ontwikkelingsproces
Hoe lang duurt het voordat een kind leert praten en hoe leren ze dat? Deze vraag is heel makkelijk voor ouders te beantwoorden. Ze weten dat hun kinderen niet leren praten voordat ze tenminste een jaar oud zijn. En de manier hoe ze het leren is doordat hun ouders met hen praten- hoe meer hoe beter. En dan op een dag, als hun kind zijn eerste woordje zegt, gaan ze het natuurlijk niet straffen omdat ze nog geen hele zinnen kunnen zeggen. Toch straffen dezelfde ouders hun peuters wel voor ‘niet luisteren’ voor ‘niet delen’ voor ‘schrijven op de muur’ met pennen die de ouders hebben laten slingeren op plaatsen waar hun verkennende, experimenterende kinderen ze kunnen vinden.
Beter luisteren
Een nog dieper niveau van luisteren is om tussen de regels door de overtuiging achter het gedrag te begrijpen (misschien voelt een kind zich ‘onttroond’ door de geboorte van een nieuwe baby). Ze luisteren niet om te horen of hun kinderen zich machteloos of ontmoedigd voelen. Ze luisteren niet met het begrip van de ontwikkeling die bij hun leeftijd hoort of bij hun hersenontwikkeling.
Het voorbeeld is de beste leermeester. Leer een betere luisteraar te worden en op een dag als alle ontwikkeling achter de rug is, doen je kinderen het ook.
