5 manieren om te reageren

Hoe je ervoor kunt zorgen dat je kind wél leert van zijn fouten.

“Hoe kan ik ervoor zorgen dat mijn kind leert van dingen die mis gaan, fouten die het maakt, en hoe stop ik het verkeerde gedrag?”
 
Hoe ga jij om met gedrag wat jij niet fijn vindt van je kind en hoe zorg je ervoor dat het in de toekomst anders gaat?
Ik bespreek hier 5 manieren om te reageren.

STRAFFEN
Dit wordt helaas heel veel gedaan. Ons kind stoot een vaas om, het breekt, wij zijn boos, vallen uit, sturen het kind weg, of laten het er verloren bijstaan, terwijl wij mopperen en het met boze handelingen opruimen. We geven ondertussen nog even een preek weg; dat we ‘toch gezegd hadden om voorzichtig te doen’ en ‘zie je nou wel, je bent ook zo onhandig…’
Of je kind komt te laat thuis van een feestje en het mag een hele week niet op de tablet.
Of er zijn te lage cijfers op school en het mag voorlopig niet meer afspreken met vrienden. 

BELONEN
Uit naam van liefde en omdat we denken dat het helpt, belonen we goed gedrag, mooie cijfers, lief-zijn; we stellen cadeaus in het vooruitzicht bij een positief rapport, smeken of de was alsjeblieft in de wasmand gedaan wordt en zijn superblij als dat een keer per ongeluk goed gaat, en prijzen dan ons kind de hemel in, we geven een ijsje voor het lief delen van speelgoed en halen bergen snoepgoed in huis voor brave kinderen… 

Binnen Positive Discipline zeggen we NEE tegen straffen en belonen!

We kijken namelijk naar de lange-termijneffecten.

Wat leert een kind als je het straft?

• Ik ben niet goed genoeg.
• Ik moet uitkijken dat ik niets verkeerd doe.
• Volwassenen mogen hun oordeel uitspreken over mij.
• …

Wat leert een kind als je het beloont of een beloning in het vooruitzicht stelt?

• Ik werk alleen voor een beloning.
• Ik ben alleen waardevol als iemand anders dat vindt.
• Er wordt alleen van mij gehouden als ik doe wat de ander wil.
• …

Wat kun je dan wel doen?

Je kunt gebruik maken van NATUURLIJKE of LOGISCHE GEVOLGEN of beter nog, je kunt je RICHTEN OP OPLOSSINGEN.

NATUURLIJKE OPLOSSINGEN
Je laat de natuur zijn gang gaan. Als je bijvoorbeeld buiten loopt zonder jas en het gaat regenen dan wordt je nat, een volgende keer neem je een jas mee. Als je niet eet, krijg je honger. Laat het kind zijn bal buiten liggen en is de bal de volgende dag weg, dan leert het ervan dat het zijn spullen moet opruimen. Dit werkt niet als jij a) naar de winkel rijdt en meteen een nieuwe bal haalt [mam of pap lost alles voor me op] of b) een enorme preek afsteekt en even goed de tijd neemt om je kind te wijzen op wat het allemaal fout heeft gedaan (de bal buiten laten liggen), wat er is gebeurd (de bal is weggenomen of zoekgeraakt) en vervolgens vertelt dat dat toch wel heel stom van hem was want wat kun je anders verwachten [waarschijnlijk luistert je kind al niet meer of hij reageert op jou, hij leert er in ieder geval niet meer van om zijn bal binnen te leggen].

Bij natuurlijke gevolgen moeten wij erbuiten blijven, zorgen niet tussen het kind en zijn ervaringen te komen. Kinderen willen als ze een fout maken het meestal beter
doen, geef ze die kans. Je kunt wel meeleven en begrip tonen, maar je mag niet redden of oplossen. Dan kunnen kinderen een gevoel van bekwaamheid ontwikkelen!

LOGISCHE GEVOLGEN
Logische gevolgen (veel ouders noemen dit ‘consequenties’) verschillen van natuurlijke gevolgen omdat de tussenkomst van een volwassene wél nodig is. Het is dan wel belangrijk om een gevolg te kiezen dat een nuttige en leerzame ervaring biedt zodat het kind sociale en andere vaardigheden leert. Een logisch gevolg moet betrekking hebben op het gebeurde, respectvol zijn, redelijk zijn (voor alle partijen) en effectief zijn. En waar mogelijk ook van te voren bekend.
Voorbeelden van logische gevolgen zijn:
Als je een ruit breekt kun je geld verdienen om de reparatie (mee) te betalen. Als je je mobieltje mee naar school neemt kan het dat de leraar het wegneemt totdat je weer naar huis gaat, als je kleren niet in de wasmand liggen worden ze niet gewassen, als we de bus missen moeten we lopen…

Heel belangrijk is dat het logische gevolg geen vermomde straf wordt en we het niet gaan gebruiken om bepaalde eisen aan onze kinderen te stellen.  Het moet niet gebruikt worden als dreigement of ‘opgelegd’ worden als we boos zijn. 
Het is best moeilijk om een logisch gevolg zuiver te gebruiken, misschien heb jij wel eens een logisch gevolg gebruikt?


RICHTEN OP OPLOSSINGEN

Richt je samen op oplossingen. Bespreek samen met het kind hoe het probleem opgelost kan worden, kijk eerst wat hij zelf voorstelt, misschien heb jij zelf ook ideeën die je wilt delen, brainstorm samen en kies dan samen een oplossing. Probeer die en als het niet werkt, ga dan weer om de tafel. Je bemoedigt en bekrachtigt je kind door het te betrekken bij het vinden van oplossingen.

Als de was niet in de wasmand lag en daardoor niet gewassen is, kun je samen met je kind brainstormen wat een oplossing kan zijn. Misschien willen jullie wel een wasmand op wielen dat dagelijks door een van de kinderen langs alle kamers gaat om de was op te halen 🙂

Ik hoor vaak dat machtsstrijd een stuk vermindert als ouders en opvoeders het richten op oplossingen gaan gebruiken in plaats van straffen en het opleggen van gevolgen of consequenties. Heb jij hier zelf voorbeelden van? Laat je reactie hieronder achter.

Om even terug te komen op de lange-termijneffecten; door het richten op oplossingen leert je kind veel, het leert: oplossingen bedenken, luistervaardigheden, samenwerken, verantwoordelijkheid, een gevoel van bekwaamheid en erbij horen, dat fouten gelegenheden zijn om te leren, dat het veilig is om een fout te maken, brainstormen etc.