Bemoediging gebruiken.
“Ik ben een kind en ik wil er alleen maar bij horen”
Ik wil graag een stuk uit het Positive Discipline boek van Jane Nelsen delen met jou om te bespreken waarom bemoediging zo belangrijk is.
Als een kind naar je toe zou komen en argeloos zou zeggen: “Ik ben een kind en ik wil er alleen maar bij horen,” zou je dan boos worden en dat kind op wat voor manier ook teleurstellen? Natuurlijk niet! Wat veel volwassenen zich niet realiseren is dat elk kind dat zich misdraagt, onbewust eigenlijk zegt: “Ik wil er alleen maar bij horen, en ik heb een aantal verkeerde meningen over hoe ik dat voor elkaar moet krijgen.” Deze boodschap zegt je kind natuurlijk niet letterlijk maar wordt uitgezonden in code. Het kan voor een kind heel bemoedigend zijn als de volwassene geleerd heeft de ‘code voor wangedrag’ te ontcijferen.
We weten, een lastig kind is een ontmoedigd kind. Hun lastige gedrag maakt je duidelijk dat ze niet het gevoel hebben dat ze er bij horen en van belang zijn, en ze hebben een verkeerd idee over hoe ze kunnen bereiken dat ze er wel bij horen en van belang zijn. Het is eenvoudiger om negatief gedrag om te buigen in positief gedrag als je je ervan bewust bent dat er achter het negatieve gedrag een verborgen, ontmoedigende overtuiging schuil gaat.
Dreikurs legde grote nadruk op bemoediging en beschouwde het als de belangrijkste vaardigheid die volwassenen kunnen leren om kinderen te helpen. Hij zei vaak: “Kinderen hebben bemoediging nodig, zoals planten water nodig hebben. Ze kunnen niet overleven zonder.” Als we dit als uitgangspunt nemen, is het duidelijk dat een lastig kind het beste geholpen kan worden door het te bemoedigen. Als het gevoel van ontmoediging verdwenen is, zal ook de reden voor het lastige gedrag verdwenen zijn. Ook al is dit waar, het is lang niet altijd gemakkelijk om bemoedigend te zijn tegen een kind dat zich misdraagt, en veel volwassenen weten ook niet goed hoe bemoediging eruit ziet.
Soms is het moeilijk om bemoedigend te zijn omdat de volwassene gemakkelijk verstrikt kan raken in een negatieve reactie op het lastige gedrag, in plaats van iets te doen dat tegemoet komt aan de boodschap achter het negatieve gedrag en dat kinderen motiveert om het beter te doen.
Een andere reden waarom bemoedigen niet gemakkelijk is, is dat heel veel volwassenen ervan overtuigd zijn dat straf kinderen ertoe aanzet om zich beter te gedragen. De meeste opvoeders die geloven dat straffen werkt, hebben echter niet goed nagedacht over de negatieve gevolgen op de lange termijn. En zelfs degenen die dat wel hebben gedaan en zich ervan bewust zijn dat straffen geen goede zaak is, lopen toch in de val.
Het is misschien een bemoedigende gedachte dat dit ‘in de val lopen’ normaal is. We hebben allemaal ‘knoppen’ en kinderen weten precies op welke knop ze moeten drukken. Als er op bepaalde knoppen gedrukt wordt, lijkt het of ons primitieve reptielenbrein in werking treedt. We zullen misschien onze jongen niet ‘opeten’, maar we knabbelen zeker stukjes van hun gevoel van er bij horen en van belang zijn af als we in boosheid reageren. Tijdens een conflict is de kans groot dat zowel volwassenen als kinderen irrationeel reageren. Geen wonder dat niemand naar elkaar luistert. Dit is niet het moment om iemand iets opbouwends bij te brengen, maar toch denken volwassenen vaak dat ze op dat moment het probleem moeten aanpakken. Dat ze, als ze dat niet doen, het kind ‘ergens mee weg laten komen’. Dit is precies één van de redenen voor een Positive Time-out – zodat de volwassene en het kind beiden kunnen kalmeren en zich beter voelen (en weer toegang krijgen tot hun rationele brein) voordat ze een poging doen om het probleem op te lossen.
Zelfs als de volwassene kalm is, kan het idee van bemoediging wel heel leuk lijken, maar de toepassing ervan blijft vaag als niet duidelijk is wat het precies inhoudt.
Bemoediging is waar het bij Positive Discipline en in het boek om draait. Elke methode die besproken wordt, is bedoeld om kinderen en volwassenen te helpen zich bemoedigd te voelen. Bemoediging schept de gelegenheid voor kinderen om zich te realiseren: “Ik kán dit, ik kan iets bijdragen, en ik heb invloed op wat mij overkomt of op hoe ik reageer.” Door bemoediging leren kinderen de vaardigheden en sociale verantwoordelijkheid die zij nodig hebben voor succes in het leven en in hun relaties. Iets simpels als een knuffel kan al zo bemoedigend zijn dat het kind zich beter voelt en het daarom beter zal doen.
Jaren geleden besloot Jane Nelsen om deze theorie van Dreikurs te testen. Zij vertelt: “Mijn zoontje van twee was al een tijd aan het jammeren en ik had er zo genoeg van dat ik hem een flink pak op zijn broek wilde geven. In plaats daarvan, denkend aan het concept van bemoediging, ging ik door mijn knieën, gaf hem een knuffel en zei dat ik heel veel van hem hield. Niet alleen hield hij op met jammeren en huilen, maar mijn irritatie verdween als bij toverslag toen ik me de verborgen boodschap achter zijn gedrag herinnerde en een paar minuten de tijd nam om iets bemoedigends te doen in plaats van iets bestraffends.”
Helaas is bemoediging niet altijd zo eenvoudig als in dit voorbeeld. Daar zijn drie hoofdredenen voor:
- Het is voor volwassenen moeilijk om zich te herinneren dat een lastig kind in werkelijkheid zegt: “Ik wil er alleen maar bij horen.”
- Hoewel volwassenen vaak heel bedreven zijn in het geven van straf, zijn ze niet vaardig in bemoediging.
- Kinderen staan niet altijd open voor bemoediging tijdens een conflict.
Heb jij zelf een voorbeeld dat je bemoedigend naar je kind reageerde op een moment dat dat eigenlijk heel moeilijk was? Wil je me daarover vertellen, en een reactie achterlaten onder dit artikel hierover?
